“Eind jaren ’90 koos ESA er al voor om de warmte die bij een koelinstallatie vrijkomt ook met behulp van warmtepompen en -wisselaars te gebruiken. Daardoor hebben we van begin af aan minder gas verstookt dan vergelijkbare bedrijven met dezelfde processen”, vertelt Vonk. “De techniek met warmtepompen en -wisselaars zijn we blijven finetunen en is altijd meegegroeid met grotere of nieuwe koelinstallaties. Elke update is toegepast. Onze filosofie zijn we blijven omarmen. Juist in deze onzekere tijden met hoge energieprijzen betaalt die koersvastheid zich nu uit.”
Geen gas nodig voor 80% warm water
ESA ziet zich de laatste jaren voor een stevige energie-uitdaging geplaatst. Het bedrijf is in die periode fors meer vlees gaan verwerken en moet ook aan steeds strengere hygiëneregels voldoen. Zo is in vergelijking met enkele jaren geleden nu 25% meer sterilisatiewater nodig. Water dat een temperatuur van 85 graden moet hebben en waarvoor ook weer veel extra gas nodig is. “De uitdaging is groot”, zegt Vonk, “maar warmtepompen en -wisselaars die de vrijkomende warmte van koelinstallaties gebruiken, brengen ons veel.”
“We verwarmen jaarlijks 165.000 kuub water zonder dat we gas nodig hebben.” 40% Van die stroom is productiewater dat tot 60 graden wordt opgewarmd, 35% is schoonmaakwater dat tot een temperatuur van 55 graden wordt gebracht en 25% is sterilisatiewater voor het slachtproces dat zelfs tot 85 graden wordt opgewarmd. Vonk: “Zo’n 40.000 kuub water verwarmen we niet via de warmtepompen en -wisselaars. Dat is ook niet nodig, want dat is koud drink- of sanitair water.”
Relatief minder gas verstookt
ESA is een groeiend bedrijf, maar dat vraagt ook extra gas. Toch is ESA met behulp van slimme en optimaal ingestelde warmtepompen en -wisselaars relatief minder gas gaan verstoken. “Er werd hier vorig jaar 326.000 kuub gas verbruikt en dat komt neer op ongeveer 1 kuub gas per geslacht kalf. Ter vergelijking: in 2012 was dat bijvoorbeeld nog 1,5 kuub gas per kalf”, vertelt Vonk. “Zonder warmtepompen en -wisselaars had het verbruik onder de huidige omstandigheden wel op 2 kuub gas per kalf gelegen. Dat was een flink verbruik en enorme kostenpost geweest.”
We verwarmen jaarlijks 165.000 kuub water zonder dat we gas nodig hebben.
Daar staat tegenover dat de impact op de technische dienst stevig is. “Het onderhoud van de warmtepompen en -wisselaars is deels uitbesteed, maar de eerstelijns zaken doen we zelf. Ons technische team moet qua kennis en knowhow dus goed up-to-date zijn. Dat vraagt scholing en kennisverbreding”, aldus Vonk.
De energiewinst roept de vraag op of het mogelijk is om volledig gasloos te werken bij ESA. Volgens Vonk kan dat, maar hij stelt ook dat dit niet per se wenselijk is. “We kunnen zeker finetunen, maar het optimum lijkt redelijk bereikt. De belangrijkste reden is dat ESA altijd moet kunnen blijven draaien en dat vraagt om een back-upsysteem met gasgestookte ketels. Daarnaast moet je opletten dat minder gas niet leidt tot méér stroom. Dan is de energiewinst alsnog per saldo nul.”
Ook kansen met stroom
Bij ESA is stroom een nog grotere kostenpost in de productie van kalfsvlees dan gas. Ook daar kan het bedrijf een flinke energiewinst boeken. Al gaat dat lastiger dan met gas, zegt Vonk. “Met stroom kun je aan weinig knoppen draaien. Het zijn vooral de kleine dingen die helpen: een iets lager koelregime in de weekenden, een lagere kantoortemperatuur of lichten die vaker uitgedaan worden. Zaken die we allemaal al doen.”
De sleutel ligt volgens Vonk niet zozeer in minder stroom, maar wél in groene of zelf opgewekte stroom. Zonnepanelen op het dak waren echter nooit een reële optie omdat ESA daar zogenoemde leidingstraten heeft liggen. Dat maakte zonnepanelen leggen lastig en kostbaar. “Dit nieuwe jaar kijken we naar een interessant alternatief op onze parkeerplaats. Het idee van een overkapping met zonnepanelen boven parkeerplaatsen is een zeer interessante optie die we overwegen. Zo blijven we kijken hoe we ons energieverbruik kunnen optimaliseren.”
